การพัฒนาศักยภาพของกรรมการจริยธรรมที่เป็นผู้แทนภาคประชาชน

        คณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ที่เป็นตัวแทนภาคประชาชน ที่เรียกว่า layperson คือบุคคลธรรมดาทั่วไป ที่มีพื้นฐานการศึกษาที่ไม่ได้เป็นผู้เชี่ยวชาญโดยเฉพาะทางด้านการแพทย์และการวิจัย เป็นผู้ที่สามารถสะท้อนมุมมองของคนทั่วไปในสังคม  ดังนั้น กรรมการตัวแทนภาคประชาชนจึงจำเป็นต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทและหน้าที่ของตนเอง จะช่วยให้เกิดความมั่นใจในการร่วมอภิปรายในการประชุมพิจารณา โครงการวิจัย และสะท้อนประเด็นจริยธรรมการวิจัย อันจะช่วยสนับสนุนให้คณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยใน มนุษย์ได้ทำการปกป้องอาสาสมัครในโครงการวิจัยได้อย่างครบถ้วนและเป็นไปตามหลักจริยธรรม

        สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) โดยสำนักพัฒนาการคุ้มครองการวิจัยในมนุษย์ ร่วมกับมูลนิธิซิดเคอร์-เฟอร์แคป และศูนย์จริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมการพัฒนาจริยธรรมในการทำวิจัยในมนุษย์   ได้เล็งเห็นความสำคัญในการพัฒนาศักยภาพของกรรมการตัวแทนภาคประชาชนจึงได้จัดทำหลักสูตรจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์  สำหรับกรรมการตัวแทนภาคประชาชนแบบออนไลน์นี้ขึ้น  หลักสูตรนี้เน้นการปูพื้นฐาน 9 หัวข้อ  ได้แก่

                1. วิวัฒนาการของจริยธรรมการวิจัย หลักจริยธรรมการวิจัย แนวทางจริยธรรมวิจัยสากล และกฎหมายข้อบังคับ

                2. บทบาทและหน้าที่กรรมการตัวแทนภาคประชาชน (Layperson)

                3. การปกป้องผู้เข้าร่วมการวิจัยกลุ่มเปราะบาง

                4. การประเมินคุณประโยชน์และความเสี่ยง

                5. ความเสี่ยงจากการละเมิดความเป็นส่วนตัวและการฝ่าฝืนการรักษาความลับ

                6. กระบวนการขอความยินยอมโดยความเข้าใจถ่องแท้

                7. แนวทางการจ่ายค่าตอบแทน ค่าชดเชย และการดูแลผู้เข้าร่วมการวิจัย

                8. การคัดเลือกผู้เข้าร่วมการวิจัย

                9. วิธีการเชื้อเชิญผู้เข้าร่วมการวิจัย

        การเรียนเริ่มจากหัวข้อแรกคือวิวัฒนาการของจริยธรรมการวิจัย หลักจริยธรรมการวิจัย แนวทางจริยธรรมวิจัยสากลและกฎหมายข้อบังคับ เพื่อจะได้เข้าใจถึงที่มาของหลักจริยธรรมการวิจัยทั้งในระดับนานาชาติและระดับชาติ  รวมทั้งกฎหมายและข้อบังคับต่าง ๆ เพื่อใช้ประกอบการพิจารณาโครงการวิจัย หลังจากนั้นจะเป็นหัวข้อบทบาทหน้าที่ของกรรมการผู้แทนภาคประชาชน  และอีก 7 หัวข้อจะเป็นการบรรยายสรุปความหมาย  หลักการที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อนั้น กรณีศึกษาและการบรรยายสรุป   หลักการเรียนแต่ละหัวข้อจะมีแบบทดสอบเพื่อประเมินความรู้ ความเข้าใจหลังการเรียน  การทำข้อสอบระบบจะให้ท่านทำจนตอบได้ถูกต้องทุกข้อแล้วจึงจะให้ท่านเรียนในหัวข้อต่อไป 

        การเรียนในหลักสูตรนี้เหมาะกับผู้ที่ทำหน้าที่เป็นกรรมการจริยธรรมการวิจัยที่เป็นผู้แทนภาคประชาชน  หรือบุคคลทั่วไปที่สนใจเกี่ยวกับหลักจริยธรรมการวิจัยและการนำไปใช้ในการพัฒนาโครงการและดำเนินการวิจัย  ผู้เรียนสามารถเข้ามาเรียนได้ทุกที่ ทุกช่วงเวลา ที่ผู้เรียนสะดวก  และสามารถเข้ามาเรียนและหยุดพักและกลับเข้ามาเรียนในหัวข้อที่เหลืออยู่   หลังเสร็จสิ้นการเรียนครบทั้ง 9 หัวข้อและผ่านการทดสอบในทุกหัวข้อท่านจะได้รับประกาศนียบัตรว่าผ่านการเรียนในหลักสูตรนี้ 

        คณะผู้จัดประกอบด้วย  นพ.วิชัย โชควิวัฒน  ศ.ดร.พญ.จันทรา เหล่าถาวร  ศ.พญ.ขวัญชนก ยิ้มแต้ ผศ.ดร.ภญ.สุพัตรา ปรศุพัฒนา   รศ.ดร.ประทุม สร้อยวงค์ และ  ผศ.ดร.พญ.พรรณทิพา ว่องไว  ซึ่งเป็นคณะทำงานในโครงการพัฒนาศักยภาพสำหรับกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ที่เป็นผู้แทนภาคประชาชน”  คณะผู้จัดทำหวังว่าผู้เรียนจะมีความรู้ ความเข้าใจ  และสามารถนำไปต่อยอดในการทำหน้าที่เป็นกรรมการผู้แทนภาคประชาชนที่ช่วยปกป้องสิทธิ ความปลอดภัย และความเป็นอยู่ที่ดีของผู้เข้าร่วมการวิจัย หรือบุคคลทั่วไปได้นำไปใช้ในการเป็นแนวทางในการพัฒนาโครงการวิจัยและดำเนินการวิจัยต่อไป